De 10 meest in het oog springende beleidsmaatregelen uit het Vlaams regeerakkoord

Persbericht en belangenbehartiging

Steven Imschoot

01 October 2024

Embuild Oost-Vlaanderen reageert op Vlaams regeerakkoord

Er is een nieuw Vlaams regeerakkoord met beleidsprioriteiten voor de komende legislatuur. Op 30 september legde de Vlaamse regering Diependaele I de eed af in het Vlaams parlement, en stelde de nieuwe minister-president zijn regeerverklaring voor.

Voor onze sector zitten verschillende kapstokken in het akkoord waar we mee aan de slag kunnen: betaalbaar en kwaliteitsvol wonen als topprioriteit, het verder aanpakken van de klimaatuitdaging, de focus op innovatie, extra investeringen in infrastructuur, het verbeteren van het vergunningsbeleid, het doorvoeren van administratieve vereenvoudiging enzovoort.

Belangrijk is nu om snel over te gaan tot actie en doelgerichte maatregelen om dit te realiseren. We reiken met Embuild de hand uit naar de nieuwe Vlaamse regering en kijken ernaar uit om daar mee werk van te maken.

10 in het oog springende beleidsmaatregelen uit het Vlaams regeerakkoord

Betaalbaar en kwaliteitsvol wonen is een van de topprioriteiten, staat te lezen in het in het nieuwe Vlaamse regeerakkoord. We zetten de 10 meest in het oog springende beleidsmaatregelen voor onze sector op een rijtje.

Kopen
Voordeliger lenen
(Ver)bouwen
Duurzaam verbouwen stimuleren in plaats van verplichten
Huren
Sociale woningen: extra budget en extra voorwaarden
Robuuste en rechtszekere vergunningen
Ondernemersvriendelijke overheid
Onderwijs
Arbeidsmarkt

1. Kopen

De regering wil een woning kopen op korte termijn goedkoper maken. Het eigenaarschap krijgt de absolute voorkeur en men wenst deze toegankelijk houden voor toekomstige generaties. Een eigen woning is een sterke verzekering tegen armoede, klinkt het in het regeerakkoord.

Vanaf 1 januari 2025 zakken daarom de registratierechten van 3 naar 2 procent. Het nieuwe tarief van 2 procent geldt enkel als het om de enige woning gaat die de koper bezit en hij of zij er zelf in gaat wonen.

Voor beroepsverkopers – mensen die huizen opkopen, verbouwen en opnieuw verkopen - wordt het tarief opgetrokken van 4 naar 6 procent.

Het blijft afwachten wat het effect zal zijn op de woningprijzen op lange termijn.

2. Voordeliger lenen

De regering wil mensen met een beperkte middelen verder ondersteunen in de zoektocht naar een eigen woning. Ze zullen daarom extra investeren in de Vlaamse woonwaarborg en de Vlaamse woonlening. Dat zijn manieren om voordeliger te lenen dan een klassieke lening bij de bank.

De berekening van de rente bij de Vlaamse woonlening gebeurt bijvoorbeeld op basis van inkomen en gezinstoestand. Het is wachten op de volledige begroting om te zien hoeveel de regering precies extra uittrekt voor de woonleningen.

3. (Ver)bouwen

De Vlaamse regering zegt in het regeerakkoord stap voor de stap de klimaatinspanningen te willen opdrijven. Toch versoepelt ze de geldende renovatieplicht.

Die plicht ging begin 2023 in. Al wie een energieverslindend huis of appartement koopt met een EPC-score van label E of F moet binnen de 5 jaar verbouwen tot label D of beter. De verplichte verbouwing blijft van kracht, maar kopers krijgen nu 6 jaar.

Belangrijker is dat de regering heeft beslist dat verdere verstrengingen niet doorgaan. De regels zouden de komende jaren alsmaar strikter worden. Vanaf 2028 zou label C verplicht zijn, in 2035 label B, tot uiteindelijk in 2045 elke woning in Vlaanderen label A zou hebben. Dat verstrengingspad is volledig afgeschaft.

4. Duurzaam verbouwen stimuleren in plaats van verplichten

De Vlaamse regering wil dat burgers gebruik zullen maken van de al bestaande Mijn VerbouwPremie en Mijn VerbouwLening om toch te blijven renoveren.

In het regeerakkoord is ook sprake van het uitrollen van "collectieve renovatieprogramma’s". Via groepsaankopen zou de overheid zo gelijktijdig veel woningen in dezelfde buurt met label E en F financieel willen helpen renoveren. Hoe dat er precies moet uitzien is nog niet duidelijk.

Via een zogenoemde taxshift hoopt de regering energiezuinig (ver)bouwen bijkomend te stimuleren. Via een hervorming van de belastingen wil de regering elektriciteit goedkoper maken ten koste van fossiele brandstoffen.

5. Huren

1 op de 4 Vlamingen huurt een woning. Het overgrote deel daarvan doet dat op de private huurmarkt. In het regeerakkoord benadrukt de regering de ambitie om "het aanbod aan kwaliteitsvolle en betaalbare huurwoningen op de huurmarkt te verruimen". Hoe dat precies zal gebeuren blijft vaag.

De regering wil het systeem van budgethuur verder uitrollen. Op die manier kunnen mensen die een laag inkomen hebben, maar niet in aanmerking komen voor een sociale woning, toch onder de markthuurprijs huren.

Bij de huurwaarborglening, voor wie de waarborg niet uit eigen zak kan betalen, wordt de terugbetalingstermijn verlengd van 24 naar 36 maanden.

Mensen die huren zijn voor hun energiefactuur voor een stuk afhankelijk van de ambitie van de verhuurder om de woning energiezuinig te maken. Daarom mogen die de huurprijs niet meer indexeren vanaf 2028 als ze niet aan bepaalde EPC-eisen voldoen. Op die manier wil de regering verhuurders stimuleren om te verbouwen.

Voor mensen zonder wettige verblijfspapieren wordt huren op de de private huurmarkt onmogelijk. De regering zal de wet aanpassen, zodat bij het afsluiten van een nieuw huurcontract de vermelding van de individuele kenmerken van een verblijfsdocument verplicht wordt.

6. Sociale woningen: extra budget en extra voorwaarden

De Vlaamse regering belooft fors te investeren in sociale woningen. De komende jaren staat er 6 miljard euro aan leningen voor sociale woningen klaar. De vraag is maar of daarmee de wachtlijst van bijna 180.000 kandidaten ingekort geraakt. Geld was de afgelopen jaren niet het probleem. Integendeel, het budget geraakte niet besteed omdat het moeilijk is om woningen gebouwd te krijgen.

Of de wachtlijst komende jaren krimpt, valt af te wachten. De lijst met voorwaarden om een sociale woning te krijgen wordt alleszins niet korter. Het vereiste taalniveau Nederlands wordt verhoogd en huurders moeten een werkbereidheidstoets doen bij de VDAB. Sociale huurders met arbeidspotentieel die weigeren te werken, zien na 2 jaar hun huurprijs stijgen tot het bedrag dat iemand met een minimuminkomen uit arbeid in dezelfde situatie betaalt. Mensen die al werken krijgen voorrang op de wachtlijst.

7. Robuuste en rechtszekere vergunningen

Een commissie van experten krijgt de opdracht om, samen met het middenveld, in het eerste jaar van de legislatuur werk te maken van een actieprogramma om de vergunningverlening te verbeteren. De focus ligt op snellere rechtspraak voor belangrijke projecten en het tegengaan van misbruik van procedures en bezwaarmogelijkheden.

De regering engageert zich ook om met één stem naar de ondernemingen te spreken en geen tegenstrijdige adviezen meer af te leveren. De gemiddelde doorlooptijd bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen wordt ingekort van 1 jaar naar 9 maanden.

De nieuwe regering maak ook werk van een goede uitrusting van de vergunning- en adviesverlenende instanties, met het oog op kwaliteitsvolle advisering en zorgvuldig onderbouwde vergunningen.

8. Ondernemersvriendelijke overheid

De Vlaamse regering streeft richting een ondernemers- en kmo-vriendelijke overheid. Om dit te realiseren wordt er sterk ingezet op meer rechtszekerheid en het verminderen van de regeldruk en administratieve lasten. Onder leiding van de minister-president komt er een traject in alle beleidsdomeinen om te zoeken naar welke regels vereenvoudigd of geschrapt kunnen worden. Dit moet uiterlijk eind 2025 resulteren in concrete vereenvoudigingsvoorstellen. Voor nieuwe regelgeving wordt er een kmo-reflex ingebouwd.

9. Onderwijs

De onderwijskwaliteit wordt verbeterd met een belangrijke rol voor de onderwijsinspectie die kijkt wat goed werkt en wat niet. Waar nodig worden scholen aangezet tot verbetering. Er komen minimumdoelen voor het lager onderwijs waarbij de klemtoon wordt gelegd op Nederlands, wiskunde en STEM. Tot slot wordt er gerationaliseerd in het onderwijsaanbod om te kleine studierichtingen efficiënter in te richten.

Duaal leren wordt versterkt en flexibeler gemaakt zodat scholen en bedrijven niet afhaken. Er wordt gekeken of duaal leren in het hoger onderwijs mogelijk is. Ondernemingen krijgen een belangrijke rol in het technisch en beroepsonderwijs om leerlingen, scholen en bedrijfswereld dichter bij elkaar te brengen. Hybride professionele carrières tussen onderwijs en bedrijfswereld worden gestimuleerd, ook door meer samenwerking over de onderwijsnetten heen.

10. Arbeidsmarkt

De activering van werkzoekenden en niet-beroepsactieven wordt versterkt en uitgebreid met als doel de 80% werkzaamheidsgraad zo snel mogelijk te bereiken en te overschrijden. Leefloners, langdurig zieken en werklozen kunnen daarin worden verplicht om vanaf dag 1 in te gaan op opleidingen Nederlands of knelpuntopleidingen. De VDAB wordt daartoe hervormd en afgeslankt zodat ze performanter wordt in de uitvoering van haar kerntaken met een versterking van het aandeel bemiddelaars.

De ambitie rond interregionale mobiliteit wordt verhoogd zodat meer Walen en Brusselaars in Vlaanderen aan de slag gaan.

De knelpuntberoepenlijst voor middengeschoolden wordt opnieuw bekeken.

Lees het Vlaams regeerakkoord 2024-2029

Naar aanloop van de verkiezingen van 9 juni 2024 ging Embuild Oost-Vlaanderen aan tafel met de Oost-Vlaamse kopstukken van acht Vlaamse politieke partijen om de standpunten en beleidsvoorstellen van Embuild duidelijk te maken.