Iedereen heeft het voortdurend over duurzaamheid, maar wat betekent de term? Bestaat er een definitie van?
Verboven: 'Duurzaamheid is een containerbegrip. Iedereen vult dat in op zijn manier. Ik geef het een positieve en vrij brede invulling. Duurzaamheid betekent voor mij maximale waarde realiseren voor zo veel mogelijk stakeholders en tegelijkertijd zorgen voor zo min mogelijk verspilling van tijd, geld, grondstoffen en talent.'
Hoe vertaalt zich dat in de praktijk voor bedrijven?
Verboven: 'Je moet een duurzame strategie nastreven, geen duurzaamheidsstrategie. Dat betekent dat je duurzaamheid verankert in je hele bedrijfs- en verdienmodel. Je maakt een beleid met doelstellingen voor je producten en diensten, voor je processen, je milieu-impact en ten slotte op het vlak van mens en organisatie. Zo krijg je een geïntegreerde strategie die je bedrijf future-proof maakt.'
We horen naast duurzaamheid ook veel spreken over ESG, CSRD, EU-taxonomie. Wat is het verschil tussen die termen?
Verboven: 'ESG staat voor Environmental, Social en Governance, en kijkt naar concrete onderwerpen van een duurzaamheidsbeleid. De CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive) verplicht bedrijven om diepgaand te rapporteren over hun ESG-prestaties, inclusief risico’s en kansen, om transparantie te vergroten en greenwashing te voorkomen. De EU-taxonomie is een gestandaardiseerd classificatiesysteem voor verschillende sectoren, waaronder de bouw, dat duidelijk vastlegt welke economische activiteiten als duurzaam worden beschouwd volgens strikte criteria.'
Zijn die systemen verplicht? Is het niet meer iets van grote bedrijven alleen?
Verboven: 'Grote bedrijven moeten vanaf 2026 volgens de CSRD rapporteren en ook aangeven in welke mate ze aan de EU-taxonomie denken te voldoen qua omzet, CapEx en OpEx. Dat is wat we noemen hard law. Het hele ESG-gebeuren is echter ook soft law. Klanten vragen ernaar in tenders, de banken zijn ermee bezig vanuit risicobeheersing, het is een wapen in de war for talent … Je kan het echt niet meer negeren. Sommige verwachtingen zijn meer vrijblijvend, andere zijn eerder dwingend van aard. Sommige zijn echt een zogenaamde license to operate. Ook hier geldt: het zijn de grote bedrijven die er het eerst mee te maken krijgen – of beter “kregen”, want het is vandaag gewoon een realiteit.'
Als bedrijven de moeite nemen om de thematiek echt goed uit te werken, dan kunnen ze dit ook mooi omvormen naar een extern duurzaamheidsrapport
Hoe zit het dan met de kleine bouwbedrijven? Ontsnappen zij nog?
Verboven: 'Nee, toch niet. We zien hier dat de soft law, de druk van ketenpartners en stakeholders, erg groot wordt. Banken en grotere klanten of aannemers waarvoor men werkt, moeten in het kader van hun ESG-beleid hun toeleveringsketen of partners ook afdekken. Ze sturen dus gewoon de vragen door die ze zelf kregen.' 'Zo komt de hele thematiek in de e-mailbox van al de kleine bedrijven. Die horen het dan in Keulen donderen. Maar ze moeten toch een antwoord bedenken en vooral data kunnen geven.'
Kan je daar een concreet voorbeeld van geven?
Verboven: 'Ik zie heel wat ESG-excels rondgaan met vragen rond CO2-impact, EPD’s (Environmental Product Declaration), circulariteit, maar ook hele specifieke vragen over diversiteit, personeelsaangelegenheden en de interne keuken van je bedrijf, waar men meestal niet direct een antwoord op heeft en dikwijls ook gewoon niet wil en hoeft te hebben.'
Je sprak onlangs voor de leden van Embuild Oost-Vlaanderen over de ervaringen die je vanuit Sustacon hebt met de analyse van 50 bedrijven uit de sector in verband met de CSRD. Wat zijn de bevindingen?
Verboven: 'De CSRD vraagt van bedrijven een zeer uitgebreide en te documenteren analyse van het risico en de opportuniteiten van ESG-onderwerpen, maar ook de impact die men erop kan hebben. Dat kostte bedrijven veel geld en tijd. Onze resultaten van die oefeningen tonen zeer duidelijk trends. We kunnen perfect voorspellen wat de belangrijke onderwerpen zijn waaraan men dient te werken per discipline. Bijvoorbeeld voor infra, aannemingen, afwerking, ontwikkeling, en bouwmaterialen.'
Wat zijn dan die zaken? Wat komt er uit jouw onderzoek naar boven?
Verboven: 'Wel, eigenlijk is dat niet verrassend. Het gaat voor milieu om de eigen CO2-uitstoot van de bedrijfsvoering, de impact die men heeft op en het meten van de CO2-uitstoot van wat men bouwt of maakt, en verder het hele beleid rond circulariteit en afvalmanagement. Voor wat betreft mens en organisatie zien we natuurlijk veiligheid, welzijn en een personeelsbeleid dat de veranderingen op de arbeidsmarkt en de snelle veranderingen van hoe we werken ook nog enigszins kan volgen, maar ook aspecten van goed bestuur, cybersecurity en bedrijfsethiek terugkomen. Om dat uit te dokteren hadden we, in alle eerlijkheid, die oefeningen ook niet nodig gehad. We moeten gewoon komen tot een sectorstandaard en al die oefeningen zijn onnodig!'
Wat kunnen de kleinere bedrijven hiermee aanvangen?
Verboven: 'Binnen het thema milieu zijn energie-efficiëntie, CO2-emissies scope 1 en 2, en milieubescherming over het algemeen de hoogst gescoorde onderwerpen. Binnen het thema sociaal zijn werknemersengagement en hr-klimaat, veiligheid en welzijn van werknemers en onderaannemers, en training en opleiding de toponderwerpen. Bij het thema governance zien we naast de algemene reputatie en de relaties met leveranciers en onderaannemers ook cybersecurity opduiken. We weten natuurlijk wat en hoe de grote bedrijven moeten rapporteren binnen de CSRD, dus weten we ook wat ze in de keten gaan opvragen. Het is hier dat de waterval begint en uiteindelijk komt de vraag bij ons allemaal terecht.'
Hoe start je met duurzaamheid?
Verboven: 'Door alles wat je doet eens in te passen in een ESG-kader. In bijna alle bedrijven waar we starten met ons traject, merken we dat er op verschillende domeinen al positieve acties of policies zijn, die meestal gewoon vanuit gezond verstand gegroeid zijn. Met wat framing passen die perfect in een ESG-kader. De meeste deelnemers zijn in zo’n traject ook verwonderd wat men binnen het bedrijf al deed, zonder het goed en wel te beseffen. Het komt er dan vooral op aan om een en ander beter te gaan structureren, beter in kaart te brengen, beter te meten en het uiteindelijk ook goed te documenteren zodat het kan worden voorgelegd. Daarbij wil ik ook benadrukken dat een bedrijf ook écht iets heeft aan een duurzame strategie.'
Duurzaamheid is dus een kans?
Verboven: 'Dat klopt. Het zou spijtig zijn om dit alleen maar als een compliance-oefening te bekijken. Als bedrijven de moeite nemen om de thematiek echt goed uit te werken en zich terdege voor te bereiden op de CSRD, dan kunnen ze dit met een kleine extra inspanning ook mooi omvormen naar een extern duurzaamheidsrapport. Op die manier kunnen ze tastbaar aantonen aan klanten, banken, leveranciers enzovoort wat ze doen op het vlak van duurzaamheid, hoe ze vanuit hun producten of diensten bijdragen aan een positieve impact. Het vormt meteen ook een goede basis om in gesprek te gaan met leveranciers over optimalisaties.'
