Inhaalrustdagen
In de bouwsector wordt de arbeidsduurvermindering gerealiseerd via het toekennen van 12 rustdagen per jaar. Op die manier wordt de effectieve wekelijkse arbeidsduur, die nog steeds 40 uur bedraagt, op jaarbasis teruggebracht tot 38 uur.
De eerste 6 rustdagen worden geregeld via KB nr. 213 van 26 september 1983, de laatste 6 via een CAO in het paritair comité van de bouw.
De data van het merendeel van de rustdagen worden traditioneel tijdens de eindejaarsperiode vastgesteld.
Mag men werken tijdens rustdagen?
Tijdens de rustdagen geldt er een principieel verbod van tewerkstelling. Er zijn echter uitzonderingen op dat verbod.
1. Wanneer zondagarbeid toegelaten is
- toezicht op de bedrijfsruimte;
- schoonmaken, herstellen en onderhouden, voor zover deze werkzaamheden voor de regelmatige voortzetting van het bedrijf nodig zijn, alsook de werkzaamheden buiten productie die nodig zijn voor de regelmatige hervatting van het bedrijf de volgende dag (bijv. schilderwerken in een school tijdens de kerstvakantie);
- arbeid om het hoofd te bieden aan een voorgekomen of dreigend ongeval (bijv. strooiwerkzaamheden op de wegen, het herstel van een beschadigd stuk wegdek wanneer dit niet kan uitgesteld worden);
- dringende arbeid aan machines of materieel en arbeid die door een onvoorziene noodzaak wordt vereist;
- arbeid om beschadiging van grondstoffen of voortbrengselen te voorkomen.
2. Wanneer de werknemers belast zijn met de klantendienst bij handelaars in bouwmaterialen
3. Wanneer de onderneming op het ogenblik van de toekenning van de rustdagen gewoonlijk eenperiode van intense activiteit kent. Dit is voornamelijk het geval voor de installateurs van centrale verwarming tijdens de eindejaarsperiode. Deze voorwaarde geldt enkel en alleen voor de rustdagen toegekend bij cao, zijnde de laatste 6 rustdagen. Deze uitzondering wordt immers niet vermeld in het KB nr. 213, maar wordt wel telkens opgenomen in de cao.
In ieder geval kan het feit dat men problemen heeft om de uitvoeringstermijn na te leven, nooit het werken tijdens de rustdagen rechtvaardigen.
Wat moet ik doen als er toch wordt gewerkt tijdens de inhaalrustdagen?
Wanneer binnen de voormelde uitzonderingen de werkgever zijn werknemers tijdens de rustdagen wil tewerkstellen, is een mededeling aan de arbeidsinspectie van het district waar de werken worden uitgevoerd nodig. Deze mededeling moet indien mogelijk vooraf gebeuren, zoniet uiterlijk 24 uur na het begin van de werkzaamheden.
Wat met de verplichte inhaalrust n.a.v. prestaties op een inhaalrustdag?
De werknemers die gedurende de rustdagen werden tewerkgesteld, hebben recht op inhaalrust. Deze inhaalrustdagen moeten binnen een welbepaalde periode worden toegekend. Voor de werkzaamheden die vermeld zijn onder de nummers 1 ° en 2° hierboven, moet de inhaalrust binnen 6 weken worden toegestaan. Voor de arbeidsprestaties onder 3°, moet de inhaalrust binnen 7 maanden worden toegekend.
Arbeiders die nog recht hebben op inhaalrust, moeten deze inhaalrust eerst opnemen alvorens zij tijdelijk werkloos kunnen gesteld worden
Zijn er sancties wanneer ik mijn werknemers tewerkstel op een inhaalrustdag?
De sanctie voor de overtreding van het verbod van tewerkstelling tijdens de rustdagen is een sanctie van niveau 2 sociaal strafwetboek: strafrechtelijke geldboete van 400 tot 4.000 euro of een administratieve geldboete van 200 tot 2.000 euro (te vermenigvuldigen met het aantal betrokken werknemers).
Feestdagen
De werknemer mag tijdens tien feestdagen per jaar niet worden tewerkgesteld en de werkgever is gehouden deze niet gepresteerde dagen te betalen.
Wie legt de ‘vervangingsfeestdag’ vast?
De beslissing wordt genomen volgens onderstaande volgorde:
- Het is in eerste instantie het paritaire comité die de vervangingsdagen kan vastleggen
- De ondernemingsraad
- De werkgever en de syndicale afvaardiging
- De werkgever en de werknemer
- Wanneer de vervangingsdag niet is vastgesteld overeenkomstig deze regels, wordt de feestdag vervangen door de eerste gewone activiteitsdag die in de onderneming op die feestdag volgt.
N.B: Men kan ook overeenkomen om de keuze van de vervangingsdag over te laten aan de werknemer net zoals een dag jaarlijkse vakantie.
De vervangingsfeestdagen werden in 2022 en 2023 door het paritair comité 124 reeds vastgelegd. In dat geval kan u als onderneming deze niet verleggen.
» Lees ook: Rustdagen en vervanging feestdagen gekend tot en met 2026
Wat moet de werkgever bekendmaken?
De werkgever is verplicht vóór 15 december van het jaar dat voorafgaat in de lokalen van zijn onderneming een bericht aan te plakken waarin de vervangingsdagen van de feestdagen die met een zondag of een gewone inactiviteitsdag samenvallen, worden aangekondigd.
Collectieve sluiting wegens jaarlijkse vakantie
Kunnen de collectieve sluitingsdata worden aangepast?
Ja. De data voor collectieve sluiting wegens jaarlijkse vakantie die vermeld staan in de bouwkalender zijn louter aanbevelingen. Ze zijn niet verplicht.
Moet je toestemming vragen aan het paritair comité?
Neen. Het paritair comité legt al heel lang geen collectieve sluitingsperiode voor de hele sector meer op.
Met wie moet je hierover praten?
Concreet moet je het met de syndicale afvaardiging bespreken als je er een in het bedrijf heb; anders bespreek je het met de werknemers zelf. Het belangrijkste is om op bedrijfsniveau tot overeenstemming te komen door te zoeken naar een oplossing waar iedereen tevreden mee is. Wacht dus niet tot het laatste moment.
Wat zijn de grenzen die in acht moeten worden genomen?
Deze grenzen worden vastgesteld door de regelgeving. Voor gezinnen met kinderen wordt de vakantie bij voorkeur toegekend tijdens de schoolvakantie. Voor werknemers van 18 jaar en ouder moet tussen 1 mei en 31 oktober een aaneengesloten periode van 2 weken vakantie worden gewaarborgd (3 weken voor werknemers onder de 18 jaar), tenzij de werknemers anders verzoeken. Tot slot moet een ononderbroken vakantieperiode van een week in elk geval worden gewaarborgd.
Wie moet worden ingelicht?
Indien er overeenstemming is over een wijziging in de duur en/of data van de collectieve sluiting, worden de nieuwe data opgenomen in een bijlage bij het arbeidsreglement van het bedrijf en meegedeeld aan het Toezicht op de Sociale Wetten (TSW) dat bevoegd is voor het bedrijf.
- Stuur het ontwerp/de wijziging samen met het register voor opmerkingen op naar toezicht sociale wetten, bij voorkeur via https://www.arbeidsreglement.belgie.be/
- Je kan het ook aangetekend versturen naar je regionale directie: https://werk.belgie.be/nl/over-de-fod/structuur-van-de-fod/arbeidsinspectie-ad-toezicht-op-de-sociale-wetten/regionale
Lid van Embuild Oost-Vlaanderen en vragen hierover? Contacteer onze adviseurs.
Els Van Heck
Manager dienstverlening en personeelsbeleid
Marie Van Looy
Adviseur sociale wetgeving
