‘Spreken we af aan het oorlogsmuseum Hooge Crater in Ieper?’ Liesbet Van der Burght, managing director van 360survey uit Aalst, koos die locatie niet zomaar. De 35-jarige Van der Burght is geologe en Fachplaner Kampfmittelräumung en wordt zowat elke dag rechtstreeks herinnerd aan de Eerste en Tweede Wereldoorlog.
Fachplaner Kampfmittelräumung, Google Translate vertaalt het losjes als “Gespecialiseerde planner voor het opruimen van explosieven”. Wat moeten we ons daarbij voorstellen?
Van der Burght: ‘Enkele jaren nadat ik mijn Master of Science in de geologie had behaald kon ik aan de Universität der Bundeswehr in München starten met de opleiding Fachplaner Kampfmittelräumung. Dat is een studie die onder andere technische kennis bijbrengt over munitie en explosieven uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Welke opsporingstechnieken bestaan er, wat is de impact voor het project en de betrokken partijen.’
Toch twee minder voor de hand liggende opleidingen. Vanwaar komt die interesse?
Van der Burght: ‘Als kind deed ik niets liever dan buiten spelen. Ik was enorm geïnteresseerd in wetenschappen, maar wou absoluut geen bureaujob. Als je dan een universitaire studie ambieert met uitzicht op veldwerk en reizen, dan kom je al snel uit bij geologie. Zoals gezegd heb ik daar een postgraduaat aan gebreid terwijl ik aan de slag was bij een voormalige werkgever. Die was actief in explosievenopsporing en zo ben ik daarin gerold.’
En toen bent u voor uzelf begonnen?
Van der Burght: ‘Ik ben nog een tijdje aan de slag geweest als projectleider monitoring, maar de fascinatie voor wat er in de ondergrond zit bleek te groot. In de zomer van 2019 ben ik met 360survey gestart. Mijn achtergrond en passie als geoloog, en die van mijn collega’s, ligt in het meten en detecteren. 360survey kan worden ingeschakeld voor bijvoorbeeld waterbodempeilingen, maar we hebben ons toch eerder toegespitst op munitie- en objectopsporing.’
Hoe gaat zo’n munitieopsporing concreet in zijn werk?
Van der Burght: ‘Het ideale scenario is dat we starten met een historisch vooronderzoek. Wat betekent dat concreet? Op een terrein waar een bouwproject gestart wordt, wordt er gekeken naar de historische achtergrond en voor de locatie relevante oorlogshandelingen. Het is wél aan de opdrachtgever om die reflex te hebben. En in de Westhoek of Antwerpen is die logischerwijs groter dan in pakweg Serskamp bij de spoorweg of in Merendree langs de vaart. Na het historisch vooronderzoek, dat voornamelijk bestaat uit het bestuderen van oude kaarten, luchtfoto’s, en rapporten van bombardementen en grondgevechten, volgt dan de eigenlijke detectie.’
Eindelijk het terrein op.
Van der Burght: ‘Inderdaad. Afhankelijk van de gegevens uit het vooronderzoek kiezen we voor een detectietechniek zoals magnetometrie, elektromagnetometrie of grondradar. Op water komen daar nog akoestische technieken, sonar, bij. De laatste stap gaat dan om de interpretatie van die detectiegegevens, specifiek in functie van bodemvreemde objecten. Afhankelijk van wat we detecteren en wat men op het terrein van plan is, moet dan beslist worden tot op welke diepte rekening moet gehouden worden met de aanwezigheid van munitie en hoe men daarmee omgaat.’
‘Je kan oorlogsmunitie beschouwen als een vorm van bodemverontreiniging. Daarnaast vormt ze een risico voor de arbeidsveiligheid en soms zelfs de openbare veiligheid. Het is de plicht van de bouwheer om dat risico te beheersen’
Zit er nog veel munitie in onze Vlaamse grond?
Van der Burght: ‘Het is sterk afhankelijk van de regio, maar er zit toch nog behoorlijk wat munitie onder het aardoppervlak. Om een voorbeeld te geven: onlangs hebben we in de regio van Ieper zeven ton munitie blootgelegd op een weide van zo’n drie hectare.’
Wat is het plan van aanpak als een aannemer munitie aantreft op een bouwproject?
Van der Burght: ‘Als het goed is, is er een CTE-deskundige aanwezig die het risico kan inschatten en de eerste veiligheidsmaatregelen zal treffen. De volgende stap is dat de lokale politie verwittigd wordt, die op hun beurt DOVO (Dienst voor Opruiming en Vernietiging van Ontploffingstuigen, nvdr) inschakelen. Voor grotere projecten kan het zijn dat we een rechtstreekse lijn hebben met DOVO om de zaken vooruit te laten gaan.’
Maar in se is er geen meldingsplicht?
Van der Burght: ‘Je kan oorlogsmunitie beschouwen als een vorm van bodemverontreiniging. Daarnaast vormt ze een risico voor de arbeidsveiligheid en soms zelfs de openbare veiligheid. Het is de plicht van de bouwheer om dat risico te beheersen. DOVO kan niet overal tegelijk zijn en dus wordt er beroep gedaan op opsporingsfirma’s. Maar het wettelijk kader van ons werkgebied blijft tot op vandaag onduidelijk.’
Zijn jullie ook buiten Antwerpen en de Westhoek actief?
Van der Burght: ‘Natuurlijk, zelfs buiten de landsgrenzen. Recent waren we aan het werk in Duitsland en in Rotterdam. Dat is het gevolg van een netwerk dat we de afgelopen drie jaar hebben opgebouwd. Dat ik vlot Duits spreek is uiteraard een voordeel, net zoals dat ik door mijn studie daar de Duitse wetgeving goed ken.’
Is het volgens u nodig dat België inzake wetgeving een tandje bijsteekt?
Van der Burght: ‘Absoluut, daar is geen twijfel over. We hebben met 360survey en een aantal concullega’s ons verenigd onder de vleugels van Embuild in de vakorganisatie Voctex. We ijveren voor het ontstaan van een wetgevend kader voor explosievenopsporing, met duidelijk afgebakende plichten en verantwoordelijkheden. Daarnaast zou het mooi zijn als grondeigenaren in de toekomst door de overheid ondersteund worden als ze zelf een eerste stap willen zetten om hun veld of weide te laten saneren.’
Heb je ook nieuws dat je wil delen? Laat het ons weten.
